• prelegentka 12 Weekendu Architektury w Gdyni, 28 sierpnia, Konsulat Kultury, tytuł wystąpienia - Socrealizm i socrealizmy we wnętrzach polskich z lat 1949-1956
• prelegentka 9 Weekendu Architektury w Gdyni
• Archi Prelekcje 25 sierpnia 2019 r., Konsulat Kultury, tytuł wystąpienia - Modernizm w Łodzi. Triumf nowoczesnej architektury

• Konspekt wystąpienia 28 sierpnia 2022 r. 

Socrealizm i socrealizmy we wnętrzach polskich z lat 1949-1956

Socrealizm w Polsce był hybrydyczny i – w wielu wymiarach – niejednoznaczny. Takie też były i wnętrza, na które proponuję zwrócić szczególną uwagę. Mamy bowiem do czynienia z realizacjami, w których czytelne stały się różne strategie socrealizacyjne, nieredukowalne do jednego wzorca. Szereg czynników, m.in. ideologicznych, pragmatycznych, personalnych, odpowiadał za powstanie mnogości socrealizmów, negocjujących, modyfikujących i dywersyfikujących zasady doktryny.

Warto przyjrzeć się tym wnętrzarskim socrealizmom wyrażającym się poprzez zróżnicowane formy, detale, dekoracje, tym powszechnie znanym, jak i przede wszystkim mniej rozpoznawalnym, a wartym uwagi. To zarówno reprezentacyjne przestrzenie modernistyczne, poddane nieznacznej socrealizacji (wnętrza państwowe najwyższej rangi), jak i na wiele sposobów (retro)stylizowane, historyzujące (domy kultury i teatry) oraz te utylitarne. W wielu z nich odnaleźć można zaskakujące, dobre przykłady sztuki dekoracyjnej (zwłaszcza metaloplastyki), mebli, ale też niestandardowe rozwiązania architektoniczne klatek schodowych czy sal konferencyjnych.

Warto zastanowić się także nad modernizacyjnym wymiarem tych założeń, które ustanawiały przestrzeń dla dokonującej się w latach 50. rewolucji społecznej, a także precyzyjnie modelowały nowe formy życia społecznego i rodzinnego, określały sposób jedzenia, „bywania”, spędzania czasu wolnego czy urlopu.

To nowego typu wnętrze miało silnie wpływać na odbiorcę. Perswazyjność sztuki i architektury socrealistycznej opierała się w znacznej mierze na wzmocnionym przekazie uzyskanym poprzez manipulację odczuciem, ukierunkowanym zwłaszcza na wywieranie wrażenia szczęścia i optymizmu (jako nadrzędnych kategorii socjalizmu).

• konspekt wystąpienia z 25 sierpnia 2019 r.:

Modernizm w Łodzi. Triumf nowoczesnej architektury 

Łódź najczęściej jest kojarzona jako miasto przemysłowe, wypełnione postindustrialnym dziedzictwem XIX wieku. Stereotypowe wyobrażenia dotyczą także okresu nieco późniejszego, związanego z działalnością artystów awangardowych takich jak: Władysław Strzemiński czy Katarzyna Kobro. Dlatego też proponuję poszerzenie pola widzenia tego miasta. Zwrócę więc uwagę na mniej znaną i rozpoznaną, a niezwykle ciekawą i zróżnicowaną architekturę Łodzi okresu międzywojennego. Łódź, jedno z największych miast w II Rzeczpospolitej, przeżywała dynamiczne przeobrażenia mające doprowadzić do ukształtowania nowoczesnego ośrodka co pociągało za sobą konieczność wznoszenia gmachów i zespołów mieszkaniowych nowoczesnego typu.

Proponuję spojrzeć na łódzki modernizm – architektury użyteczności publicznej (instytucje publiczne i szkoły) oraz mieszkaniowej („luksusowe kamienice” i osiedla społeczne) nie tylko/tyle w porządku stylistycznym, ale także bardziej kontekstualnym, związanym z przed i powojenną modernizacją państwa i społeczeństwa.